De gedachte – Tienen, Facebook en de analfabeten

Een schooldirecteur uit Tienen – lid van de politieke partij DURF – verklaarde dat Tienen de stad is met de meeste schoolverlaters zonder diploma. 18,5% van de jongeren verlaat de school zonder diploma.

Tienen is de stad met het laagste gezinsinkomen van Vlaams-Brabant en is tevens de stad met de meeste kinderen die in armoede opgroeien in Oost-Brabant. 

Het ontwikkelingspeil, van de gemiddelde Tienenaar is lager dan in andere steden in Vlaams-Brabant. Een ernstig onderzoek naar de oorzaken van het probleem werd nooit uitgevoerd. Er zijn aanwijzingen dat het te maken kan hebben met het vroegere patriarchale beleid van belangrijke werkgevers zoals onder andere de suikerfabriek, de "citrique", enzovoort. 

Over de migratie – ook een enorm probleem in Tienen – ga ik het een andere keer hebben. Ik beperk me tot de vaststellingen over de autochtone bevolking.

Wie artikels van een zekere omvang op een Facebookgroep plaatst – ik heb 17 jaar lang een internetkrant gepubliceerd – constateert dat een opvallend deel van de leden nooit tot aan het eind van een artikel geraakt en vanuit een buikgevoel op de titel reageert zonder de tekst te hebben gelezen.

Aan de reacties kun je zien wie een artikel las en het begreep. Want ook dat laatste is een probleem. Veel Tienenaars zijn immers functioneel analfabeet. Zij kunnen lezen maar snappen niet wat ze lezen en interpreteren verkeerd.

Dat vertaalt zich eveneens naar het publiceren van eigenaardig geformuleerde berichten van sommige politieke verantwoordelijken. Zo heeft Tienen een aardige man die dit jaar schepen werd en voor zijn berichten aan de bevolking artificiële intelligentie gebruikt om min of meer foutloos te schrijven. Het verschil met zijn eerder krom taalgebruik en zijn huidige berichten is verrassend groot.

Een en ander leidt ertoe dat mensen die zich tot Facebook beperken op zoek naar nieuws geen enkel nieuwsartikel lezen maar slechts de reacties van anderen op het nieuws. Meestal zijn dat reacties in dat typisch van fouten bulkend taaltje dat noch Nederlands noch tussentaal is. 

De scherpe eindconclusie is dat Facebook de mensen dom houdt of ze dommer maakt dan ze al zijn.

De gedachte – Alweer een "wondere" dag

1. Israël heeft 50.000 Palestijnen vermoord. Gisteren kwam er een staakt het vuren. Voor hoelang? Laten we hopen: definitief. Maar zeker is dat niet.

2. Donald Trump legt vandaag de eed af als president van de VS. Zijn inauguratie wordt onder anderen gesponsord door Musk, Bezos en Zuckerberg. Zij schenken ieder 1 miljoen dollar voor het feestje.

3. Ongeveer een maand zonder Facebook. Ik mis het niet. De sociale media vormen een immens tijdverlies voor wie niet zonder kan. Wat je echt moet weten, vind je elders: kranten & tv. Facebook blijft een open riool van ijdelheid, narcisme, haat, fake nieuws... 

4. Op 7 januari heb ik een Bluesky-account aangemaakt. Veel gebruikers van het relatief nieuwe Bluesky komen van X-Twitter.

De gedachte – Is Facebook een verslavend medium?

We stelden de vraag aan ChatGPT en kregen een antwoord dat in grote mate overeenkomt met wat eerder in tal van krantenartikelen verscheen.

Is Facebook een verslavend medium? ChatGPT antwoordde op deze eenvoudige vraag letterlijk:

Ja, Facebook kan verslavend zijn voor sommige mensen. Dit komt door de manier waarop het platform is ontworpen om gebruikers betrokken te houden. Hier zijn een paar redenen waarom Facebook als verslavend kan worden ervaren:

1. Sociale beloningen

• Likes, reacties en shares geven een gevoel van waardering en bevestiging, wat dopamine vrijmaakt in de hersenen. Dit kan ervoor zorgen dat mensen steeds opnieuw hun feed controleren.

2. Onbeperkte scrollfunctie

• Het "infinite scroll"-ontwerp zorgt ervoor dat gebruikers zonder duidelijke stop door hun feed blijven bladeren, wat kan leiden tot overmatig gebruik.

3. FOMO (Fear of Missing Out)

• Gebruikers voelen vaak de drang om continu in te checken om geen belangrijke updates of gebeurtenissen te missen.

4. Persoonlijk aangepaste inhoud

• Het algoritme van Facebook is ontworpen om inhoud te tonen die aansluit bij de interesses en voorkeuren van gebruikers, waardoor ze langer blijven hangen.

5. Gemakkelijk beschikbare notificaties

• Pushmeldingen trekken gebruikers terug naar de app, zelfs als ze niet van plan waren deze te openen.

Hoe hiermee om te gaan?

Als je merkt dat Facebook een te grote rol speelt in je dagelijks leven, kun je het gebruik beheersen door:

• Notificaties uit te schakelen of te beperken.
• Tijdslimieten in te stellen op je apparaten.
• Periodiek een social media detox te proberen.
• Bewuster te zijn van je gebruikspatronen en de reden waarom je Facebook opent.

 

De gedachte – Bijna een week zonder Facebook...

...en niets gemist. Geen Facebook gebruikt omdat ik mijn account verwijderde. Heb ik inmiddels wat gemist? Neen.

Facebook is voor mij nooit een nieuwsbron geweest zoals voor vele gebruikers die zelden een krant lezen of de nieuwsuitzendingen op de tv niet volgen.

Facebook is zoals ik jaar na jaar vaststelde een kwestie van "lonken en pronken". Zoals mensen in de dorpen van lang geleden elkaar begluurden van achter hun gordijn of van achter de haag rond de tuin, begluren ze elkaar vandaag op Facebook.

Mensen vragen zelf om op Facebook begluurd te worden door het plaatsen van posts over hun vakantie, hun familiebijeenkomsten, over de restaurants die ze bezoeken, over hun nieuwe auto, hun politieke overtuiging, enz. Ze willen de wereld laten zien wie ze zijn. Ze willen via Facebook hun identiteit vorm geven en bevestigen: "Kijk dan toch naar wat ik doe en wie ik ben!"

Zelfs mensen die niets te vertellen hebben, kunnen op Facebook hun zeg doen. Wanneer ze na het plaatsen van een post enige "leukjes" krijgen van de glurende medemens is dat telkens niet meer of minder dan een (verslavend) shotje dopamine, het gelukshormoon.

Soms grenst wat gebruikers plaatsen aan een vorm van narcisme. Een lokaal handelaar in Tienen bestond het een fotoreportage van een wandeling te plaatsen die hij gemaakt had. Van de twaalf foto's die het wandelparcours moesten in beeld brengen waren er zes "selfies". Waarom in vredesnaam neem je tijdens een wandeling zes foto's van jezelf en waarom wil je die persé aan de wereld tonen?

Ikzelf had aan de ene kant de groepspagina "Gazet van Tienen" en aan de andere kant mijn persoonlijke profiel. Over mezelf gaf ik op dat persoonlijke account zo weinig mogelijk prijs. Ik heb er nooit foto's van mijn gezin of mijn vakanties gepost. Alleszins nooit terwijl ik op vakantie was. Hoogstens een landschapsfoto achteraf. 

De groepspagina "Gazet Van Tienen" had rond de 3.000 lezers en bracht lokaal nieuws, duiding en analyse. Na 17 jaar – eerst op mijn website, daarna op Facebook – is aldus "mijn privégazet" verdwenen zodat ik me met andere dingen kan bezighouden.

Ets, aquatint: Scenario

Het is maandag 23 december 2024 om 22.03 uur. Ik heb net de draadjes met Facebook doorgeknipt. Mijn profiel is verwijderd. Ik zal later wellicht in een artikeltje in de reeks "De gedachte" meer vertellen over de reden waarom ik Facebook de rug toekeerde.

De ets "Scenario" stelt een regisseur voor, door de lens turend naar zijn acteur die hij streng aan de touwtjes vasthoudt, als metafoor hoe het leven ons allen op een bepaalde manier bindt. Zoals Facebook mensen aan zichzelf tracht te binden tot er een soort verslaving intreedt. 

De mens als marionet in de handen van Mark Zuckerberg, eigenaar van Facebook.

Aquarel in wording

Het wordt wat zoeken om de ideale layout te vinden. De titels, de kleuren, de zijbalken, de labels, lettertype en lettergrootte. Maar één keer op dreef kunnen al mijn werkjes hier gepubliceerd worden.

Deze blog zal zijn weg moeten vinden naar een eigen publiek. Ik kan niet voorspellen of dat lukt. 

In het Facebooktijdperk hebben weinigen goesting om naar een statisch medium als deze blog op zoek te gaan. Zelfs een enorm succesvol blogger als Johan Sanctorum plaatst al zijn teksten zowel op een blog als op Facebook om lezers te lokken. Maar ik wil net van Facebook af.

#aquarel #johansanctorum #facebook #blog